Gaz sancısı, bağırsak yolunda gaz birikmesine bağlı olarak karın şişkinliği ve karın ağrısına neden olan bir sağlık sorunudur. Toplumumuzda azımsanmayacak derecede yaygın olan gaz sancıları kişide gerginlik, stres, huzursuzluk hissi yaratır, tabi bazen de utanç verici olabilir.
Gaz sıkışması, ancak iki şekilde atılabilir ve kişiyi rahatlatabilir; Geğirme ve yellenme. Bu iki çıkışın her ikisi de, toplumsal olarak kabul edilebilir değildir ve genellikle kötü davranış olarak kabul edilir.
Eğer siz de gaz sancılarından rahatsızsanız yazımızı okumanız yararlı olacaktır. Yazımızda şu soruların cevabını bulacaksınız:
- Gaz sancısı neden olur?
- Gaz sıkışması belirtileri nelerdir?
- Gaz sancısını nasıl önleyebilirsiniz?
- Ne Kadar Gaz Normal?
Sağlıklı bir kişi, gaz oluşturmaz ve çıkarmaz düşüncesi yanlış. Bir kişi her gün bağırsak gazı üretir ve bu gaz sayesinde yaklaşık 13-20 kez gaz çıkarması normal olarak kabul edilir. Bunun aşımı ise anormaldir ve çeşitli sağlık sorunları ile birlikte yenilen gıdalar buna neden olabilir. Her ne kadar farklı sağlık sorunları gaz sancısına neden olsa da, çoğu durumda tüketilen gıdalar başrolü almaktadır.
Gaz Sıkışması Nedenleri Nelerdir?
Bağırsak gazları bağırsağın arasında olduğu sindirim sistemindeki organlardan kaynaklanır. Bilindiği gibi sindirim sistemimiz, ağızla başlayan ve anüs ile biten, besinleri sindiren ve hayati önem taşıyan mineralleri ve besin maddelerinin emilimini sağlayan organlar bütünüdür.
Ne var ki, bu sindirim sırasında, oksijen, hidrojen ve metan gibi birkaç gaz bileşiği ortaya çıkmakta ve nihayetinde serbest kalana kadar gaz sancılarına neden olabilmektedir. Aslında bir yerde, gaz oluşumunun normal olduğunu söylemek, vücudun normal mekanizmasıdır.
Besinlerin sindirim sürecinin bir kısmı, gıdanın parçalanmasına yardımcı olan ve birçok farklı bakteri barındıran kolondan sağlanır. Bağırsaklardaki bakteriler, her ne kadar yararlı olsa da, gaz oluşumuna katkıda bulunan en büyük etkenlerden biridir.
Bitmeyen Gaz Sancısı ve Lifli Gıdalar
Meyve, sebze ve tahıl gibi yüksek lifli gıdalar, yararlı bağırsak bakterilerinin maharetlerini sergilemek için daha fazla katkıya sahip olan besinlerdir. Bu besinlerin zararlı olduklarını söylemek tabi ki hatalı, sadece gaz oluşturmak için bakterilerin sevdiği gıdalar olduğunu belirtmek istiyoruz.
Mesela lifli gıdalar bağırsak sağlığı açısından hayati öneme sahip ve bir bütün olarak sindirim süreci için mükemmel olsa da, çoğu kez daha fazla gaz üretilmesine neden olmaktadır.
Hava Yutmak ve Gaz Sancısı İlişkisi
Karında gaz oluşumu ve gaz sancılarına neden olan diğer bir faktör ise aşırı hava yutmaktır. Yeme ve içme -özellikle hızlı yapılırsa- esnasında ya da sakız çiğnenmesi durumunda yutulan havanın miktarı da artacaktır. Yutulan havanın miktarına bağlı olarak ya dışarı anüs ya da ağız yolu ile çıkacak ya da vücut içinde kalıp gaz sancısına neden olacaktır.
Gaz Sancısı ve Laktoz İntoleransı
Laktoz intoleransı olarak adlandırılan sağlık sorunu, mide bulantısı ve aşırı gaz üretiminin çok yaygın bir nedenidir. Ayrıca laktoz, bileşenleri glikoz ve galaktoz olan bir disakkarittir (çift şekerli).
Laktoz intoleransı olmayan normal insanlarda laktaz enzimi bulunur ve laktoz sorunsuzca sindirilir. Bu hastalığa sahip olanlar ise süt ve yoğurt gibi süt ürünlerinde sıklıkla bulunan doğal şeker laktozu parçalayamazlar. Bu nedenle bu kişilerde süt ve süt ürünleri kullanımı karın krampları, karın şişkinliklerine bağlı gaz sancısı ve ishale neden olabilir.
Gluten Hassasiyeti de Gaz Yapar
Buna benzer bir başka sorun da Gluten intoleransıdır ve bu da laktoz intoleransına benzer semptomlara neden olabilir. Tek fark, laktoz yerine buğday ve diğer buğdaygillerde bulunabilen Gluten denilen bir maddeyi sindirme yetersizliğidir.
Aşırı Gaz Nedenleri, Gaz Sancısının Diğer Nedenleri Nelerdir?
Aşırı gaz üretimi ve gaz sancısına neden olan diğer tıbbi durumlar arasında yaygın olarak Divertikülit, inflamatuar bağırsak hastalığı (Crohn hastalığı veya Ülseratif Kolit) ve hatta ince bağırsaktaki bakterilerin optimum seviyesinden fazla üremesine neden olan diyabet hastalığı sayılabilir.
Kabızlık da aşırı gaz oluşumu ve şişkinlik sorunlarına neden olan bir bağırsak sorunudur. Bağırsaklarınızın boşaltılmasında güçlük çektiğiniz bu durum giderilene kadar belirtilerinizin kaybolacağını söyleyemeyiz. Diğer yandan aşağıdaki faktörler de gaz sancısının ve aşırı gaz oluşumunun olası şüphelileridir.
- Mannitol, ksilitol ve sorbitol gibi yapay tatlandırıcılar
- Baharatlı yiyecekler tüketilmesi
- Diyet takviyeleri
- Stres
- Şişmanlık
- Sigara içmek
- Aşırı alkol tüketimi
- Bakteriyel enfeksiyon
- Sağlıksız diyet seçimi
- Yetersiz spor aktivitesi yapma
Gaz Sancısı Belirtileri Nelerdir?
Gaz sancısının kendisi bir belirtidir zaten. Sancının kendisi zararsız olsa da farklı hastalıkların ya da sağlık sorunlarının habercisi olabilir. Bu çerçevede, aşırı gaz üretimi ve buna bağlı olarak gaz sancısının altında yatan nedenle ilişkili olarak farklı belirtiler eşlik edebilir.
- İstemli ya da istemsiz geğirme ya da yellenme
- Aşırı hıçkırık
- Sıkışan ve sancıya neden olan gazın işreti olarak kötü nefes kokusu (Halitoz)
- Şişkinlik ve karında düğümlenmiş gibi bir his
- Yemekten sonra rahatsızlık hissi
- Karından guruldamaya benzeyen rahatsız edici sesi gelmesi
Gaz sancısının beklenenden daha ciddi belirtileri aşağıdaki gibidir:
- Dışkıda kan ve dışkı renginde değişiklik
- Uzun süreli karın ağrısı
- Kilo kaybetme
- Dışkılama sıklığında değişiklik
- Göğüs ağrısı
- Tekrarlayan bulantı ve kusma
Gaz Sancısı Nerelere Vurur? Gaz Sancısı Kalbe Vurur mu?
Keskin, saplanma veya kramp şeklinde karın ağrısı. Bu ağrı (ince bağırsağımızın yaklaşık 7-8 metre ve kalın bağırsağımızın 1-2 metre olduğu düşünülürse) karnın herhangi bir yerinde ortaya çıkabilir ve konumu hızlı bir şekilde değişebilir. Gaz çıkarma ile kişinin maruz kaldığı gaz sancısı hızla rahatlayabilir.
Gaz Sancısı Nasıl Teşhis Edilir?
Gaz sancısı birçok farklı tıbbi durumdan dolayı ortaya çıkabileceğinden, tam ve ayrıntılı hasta öyküsünün dinlenmesi ve doktorunuzun alışılmadık belirtileri sorması ve alacağı cevaplar hayati öneme sahiptir.
Doktorunuz muhtemelen neler yediğinizi ve içtiğinizi, nerede ne şekilde belirtileriniz olduğunu soracaktır. Fiziksel muayene sonrası doktorunuz daha ciddi bir durumdan şüpheleniyorsa, sindirim sistemi hakkında daha detaylı bilgi edinmek için ek testler yapmak isteyecektir. Genellikle bilgisayarlı tomografi ve röntgen testleri gaz sancılarının nedeninin belirlenmesi için yeterlidir.
Yetişkinlerde Gaz Sancısına Ne İyi Gelir?
Aktif kalın ve gereksiz stresten kaçının. Düzenli egzersiz, karın kaslarını ve ardından sindirim sistemi yollarındaki kasları uyararak hareket etmesine yardımcı olur. Bu sayede vücudunuzdan gazı daha hızlı atarsınız ve gaz sancısı çekmezsiniz.
En basitinden 45 dakikalık yürüyüş ya da sevdiğiniz hareketli egzersizleri yapabilirsiniz. Düzenli egzersiz, aynı zamanda sindirim sistemi yetersizliklerine yol açan stresle mücadelenin yanı sıra uykunuzu düzene sokar, sigara ve abur cubur yeme gibi kötü alışkanlıklara kapılma olasılığını da düşürür.
Gaz sancısı yaşamamak için kaçınılması gereken gıdalar arasında fasulye, bezelye, yulaf, arpa, incir, muz, brokoli, lahana, karnabahar, soğan, enginar ve tatlı patates bulunur. Laktoz intoleransınız varsa, tüm süt ürünlerinden kaçınmanız önerilir.
Birçok sakız, alkolsüz içecek ve işlenmiş gıdada bulunabilen yapay tatlandırıcı sorbitol ve mannitol gibi maddeler de aşırı gaza neden olabilir ve alımı önlenmelidir. Ek olarak alkol, kafein ve kızarmış gıdalar da tetikleyici olabildiğinden diyetinizden çıkarılmalıdır.
Evde Gaz Sancısına İyi Gelecek Kuvvetli Gaz Giderici Ürünler Nelerdir?
Eğer bütün tahıl ekmeği ve yeşil sebze yediğinizde kabız oluyorsanız, çözünmeyen lifler yemeniz gerekir. Sindirimi ve yumuşak dışkı oluşumunu teşvik etmeye yardımcı olduğu için çok fazla su içmek de iyi bir fikirdir.
Probiyotikler, bağırsakta yararlı bakterilerin büyümesini teşvik eden ürünlerdir. Probiyotik yoğurt tüketimini alışkanlık haline getirerek kabızlık ve aşırı gaza bağlı şişkinliği önleyebilirsiniz.
Yetişkinlerde Gaz Sancısı Kaç Gün Sürer?
Gaz sıkışması çok rahatsız edicidir ve otobüs, minibüs ya da cadde gibi insanların bulunduğu toplum içinde rahatlasanız dahi utanç verici durumlara yol açar. Yetişkinlerde sancı genellikle 1 hafta içinde biter. Ancak bazı durumlarda daha uzun sürebilir.
Belirtilen önerileri ve nedenlerini takip ederek gaz sancılarını ve gaz sıkışmalarını önleyebilirsiniz. Gazın kendisi zararsız olsa da altta yatan herhangi bir hastalığınız olup olmadığını anlamak için hastanelerin gastroenteroloji birimine başvurunuz.
Bebeklerde Gaz Sancısı Ne Kadar Sürer?
2-3 haftalık olan bebeklerde kolik olarak adlandırılan gaz sancısı görülmektedir. Bu sancı 4-6 hafta arasında yoğunlaşır ve genellikle 3 ay sonra son bulur.
