II. Mahmut Döneminde Osmanlı İmparatorluğu Mahmut 20 Temmuz 1785 tarihinde Topkapı Sarayında Sultan 1. Abdülhamid’in oğlu olarak dünyaya geldi. 2. Mahmut doğduğu zaman Osmanlı İmparatorluğu; Rusya, İran ve büyük yangınlarla uğraşmaktaydı. Yani devlet buhranlı günler geçirmekteydi. 2. Mahmut’un gençliğinde tahta kuzeni olan 3. Selim vardı. 3. Selim Avrupalılarla anlaşmaya çalışan ve devletin ömrünü uzatmaya çalışan bir Padişahtı. Ayrıca çocuğu olmadığı için kuzenlerine yani 2. Mahmut’a ve 4. Mustafa’ya çok değer vermekteydi.
Bu sebepten bu 2 şehzade Padişah kuzenlerinin onlara verdiği yetkiler sayesinde devlet işlerinde tecrübe kazanabilmişlerdi. Fakat 4. Mustafa hırçın bir karaktere sahipti. Bu yüzden kuzenine ihanet ederek onu tahtan indirdi ve onun yerine geçti. 4. Mustafa, Osmanlı tarihinde eşine az rastlanır bir şekilde barbar ve cahil bir Padişahtı. Bu sebepten kısa süreli bir saltanatı olmuştu. 4. Mustafa tahtan indirileceğini anladığı zaman yerine varis olarak gösterilecek 3. Selim ve 2. Mahmut’un öldürülmesini emretti. 3. Selim acımasız bir şekilde idam edildi. Ancak 2. Mahmut suikast ten kurtulmayı başardı. Böylelikle Osmanlının 30. Padişahı olarak tahta çıktı.
Mahmut tahta çıktığında ilk icraatı olarak 3. Selim’in ölümüne sebep olanları öldürdü ve abisi 4. Mustafa’nın canını aldı. Ayrıca 2. Mahmut tahta çıktıktan sonra Rusya’yla bir savaş başladı. Bu savaş yaklaşık 6 yıl sürdü ve 1812 yılında sona erdi. Savaş esnasında Napolyon’da Osmanlıyla ittifak kurarak Ruslara karşı savaşmak istemişti ancak 2. Mahmut, Napolyon’un kurnaz bir siyasetçi olduğunu bildiği için bu teklifi kabul etmedi.
Çünkü Napolyon’un Ruslardan sonraki hedefi Osmanlı olabilirdi. 2. Mahmut Rus belasından kurtulduktan kısa bir süre sonra İran’ın başındaki Türk Hanedanı Kaçarlar Osmanlıya karşı savaş ilan etti. Kaçar hanedanı, Avrupalıların kışkırtmalarıyla açtıkları bu savaşın ilk başlarında Erzurum’a kadar olan bölgeyi işgal etmeyi başarmışlardı. Ancak daha sonra İran ordusunda büyük bir salgın belirdi. Bu sebepten savaşı daha fazla devam ettiremediler ve barış imzalamak istediler.
Osmanlı İmparatorluğu
Mahmut yenilikçi bir Padişahtı. Onun en büyük amaçlarından biride yaklaşık 1 asırdır devletin başına bela olan Yeniçerilerden kurtulmaktı. Yeniçeriler 15. ve 16. yüzyılda Osmanlı İmparatorluğu’nun büyük fetihlere imza atmasına vesile olsalar da daha sonra ordudaki düzensizlik ve yolsuzluk yüzünden başarılarını sürdürememişlerdi. Yeniçeriler artık ne fetih yapabiliyor ne de isyanları bastırabiliyorlardı.
Hatta istedikleri olmadığı zaman Padişah’ın canını bile alıyorlardı. Bu sebepten 2. Mahmut devletin Yeniçeri Ocağından kurtulması gerektiğini söylemekteydi. Bu doğrultuda harekete geçen 2. Mahmut ilk başta yeni modern bir ordu kuracağını söyledi ve bu orduya asker alımını da Yeniçeri Ocağından yapacağını söyledi. Böylelikle Yeniçerinin onayını almış oldu. Ancak daha sonra bu ordudaki askerlerin batılı tarzda kıyafet giyeceğini, maaşların azaltılacağını ve başka işlerle uğraşmalarının yasaklanacağını duyuran 2. Mahmut Yeniçerileri kışkırtmış oldu. Böylelikle Yeniçeriler Padişaha karşı isyan ettiler.
Ancak isyanın başlayacağını önceden tahmin eden 2. Mahmut bütün Yeniçerileri İstanbul dışındaki yerlere diğer isyanları bastırmaları için göndermişti. Bu sebepten Yeniçeri ocağı boşalmıştı. Böylelikle Padişaha karşı bir arada saldırı düzenleyemediler. Daha sonra 2. Mahmut, İmparatorluktaki bütün Yeniçerilerin öldürülmesini emretti. Böylelikle Osmanlı yıllardır devletin başına bela olan Yeniçerilerden kurtulmuş oldu.
Mahmut askeri yeniliklerin yanında siyasi ve sosyal yenilikler de yaptığı için kendinden önceki Padişahlardan farklılık arz etmekteydi. Padişah’ın en büyük yenilikleri din adamları dışında kavuk takmanın yasaklanması, fes takmanın zorunlu hale getirilmesi, Şeyhülislam’ın bazı yetkilerinin elinden alınarak Türk-devlet yapısında ilk kez Laikliğin temellerini atması, ilk resmi gazetenin yani takvim-i vakai’nin çıkarılması, Fransızcanın resmi yabancı dil haline getirilmesi, ilkokulun zorunlu hale getirilmesi, gibi yeniliklerdi. 2. Mahmut bu yenilikleri yüzünden kendisine muhalif olan kimseler tarafından ‘Gavur Padişah’ olarak anılmaktaydı. Ancak onu destekleyen kişilerde bu yeniliklerin devleti kalkındırması sebebiyle onu ‘ Müceddid’ olarak tanımlamaktaydı.
Mahmut devlet savunmasını yerine getiren en büyük Padişahlardan biriydi. Yunanların 1821 yılında isyana kalkışması üzerine 11 yıl boyunca onları durdurmayı başarmış ve Avrupalı devletler ile Rusya’nın tehditlerine rağmen Yunan Krallığına karşı çıkmıştır. Ancak en sonunda Ruslar Osmanlıya savaş ilan ederek işlerin hızlanmalarına vesile olmuşlardır. Bu sebepten 1832 yılında Yunanlar Osmanlıdan bağımsızlıklarını kazanmış oldu. Yunanların dışında Sırplarda, Fransa’da başlayan Milliyetçilik akımından oldukça etkilenmişler ve isyana kalkmışlardı. Ancak Sırp isyanları bastırılabildi.
Bu isyanlar ve savaşlar 2. Mahmut’un stresli biri olmasına ve Verem hastalığına yakalanmasına sebep olmuştu. Verem hastalığı o zamanlarda binlerce kişinin ölümüne neden olmuştu. Maalesef 2. Mahmut’ta onlardan biri oldu. 2. Mahmut vefat ettiğinde 54 yaşındaydı. Ölmeden önce Tanzimat fermanının zeminini atan ve ölümünden 4 ay sonra bu fermanın yürürlüğe girmesine vesile olan 2. Mahmut 2 Temmuz 1839 tarihinde vefat etmiştir. Mezarı İstanbul’da ki Sultan 2. Mahmut türbesindedir.
